Wedica Premchand (34) kwam een tijdje geleden uit de kast. Haar leven was al uitgestippeld: trouwen met een man en kinderen krijgen.
In haar twintiger jaren besloten zij en haar vriend in het huwelijksbootje te stappen. Wedica besloot uiteindelijk eerlijk te zijn en koos voor vrijheid: ze vertelde haar man en familie dat zij op vrouwen valt.
Hoe gaat het nu met Wedica? Wat is haar mening en visie over de Hindoestaanse cultuur en gemeenschap? En welke adviezen heeft zij voor Hindoestaanse LHBTI vrouwen? Lees onderstaand interview.
Achtergrond
Waar ben je geboren en waar woon je nu?
Ik ben geboren in Nickerie, een dorp in Suriname. Toen ik 1 jaar oud was ,ben ik samen met mijn moeder, broer en zus naar Nederland geëmigreerd. Mijn vader bleef daar achter. Met hem en met zijn familie heb ik altijd minimaal contact gehad.
Kun je meer vertellen over je familie (wie zijn je ouders, broers/zussen, jullie band)?
Mijn moeder is 64 jaar oud en een trotse Hindoestaanse vrouw. Zij heeft altijd parttime in het onderwijs gewerkt en daarnaast voor ons gezorgd.
Mijn broer is zes jaar ouder dan ik. Hij heeft altijd zijn eigen pad gevolgd en ging op zijn achttiende op kamers wonen. Met hem heb ik altijd een warme band gehad, maar meer een ‘grote broer – kleine zus band’. De laatste jaren is onze band gelijkwaardiger geworden, want hoe ouder je wordt des te minder leeftijdsverschil uitmaakt. Mijn broer werkt momenteel als teamleider bij een maatschappelijke organisatie in Rotterdam.
Mijn zus werkt als jurist en is anderhalf jaar ouder dan ik. Met mijn zus ben ik samen opgegroeid. Wij deelden samen een slaapkamer, totdat mijn broer op kamers ging wonen. Ook hadden we dezelfde vriendinnen. Mijn zus steunt mij altijd met alles. Het maakt niet uit waarover ik bij haar aanklop.
Met mijn broer, zus en aanhang heb ik een hele goede band. Ik zie ze allemaal minimaal 1 keer per week. Ik kan altijd bij ze terecht voor steun, advies of een luisterend oor.
Ik woonde als kind samen met mijn moeder, broer en zus en wij zijn altijd een heel hecht gezin geweest. Als een van ons iets overkwam of deed, dan beïnvloedde dat ons allemaal.
Naast de band met mijn gezinsleden, ben ik met mijn moeders familie altijd heel hecht geweest.Mijn hele jeugd heb ik samen met mijn nichten, neven, ooms en tantes doorgebracht. Ik herinner mij een hoop gezelligheid en veel gelach van alle kinderen, maar ook van de volwassenen. We keken samen tot laat in de nacht films en wisselden de laatste roddels met elkaar uit, vaak over Bollywoodsterren. Op warme dagen speelde ik als kind de hele dag met nichten en neven buiten en bleven wij bij elkaar logeren. Op vakantie gingen we haast nooit, dat was in de omgeving waar ik opgroeide een luxe. Ik kende het niet en miste het ook niet. Er was in mijn familie een gevoel van saamhorigheid. Samen spelen en samen lachen.
Kun je wat meer vertellen over je opvoeding?
Ik vind dat ik een traditionele Hindoestaanse opvoeding heb gehad, vanwege de volgende zaken:
- Het was heel belangrijk om in de pas te blijven lopen, afwijken van de norm hoorde daar niet bij;
- Het was ontzettend belangrijk wat andere mensen van je dachten, vonden en over je zeiden (manai ka bolie);
- Studeren was heel belangrijk;
- Je werd geacht om de vuile was niet buiten te hangen;
- Een autoritaire opvoeding;
- Heteronormativiteit. Dit is de (onbewuste) overtuiging dat romantische liefde alleen tussen een man en een vrouw kan bestaan en dat dit de ‘normaalwaarde’ is;
- Familie is het belangrijkst.
Waar werk je?
Ik ben zelfstandig ondernemer in de zorg. Vijf jaar geleden heb ik mijn vaste baan in een GGZ-instelling opgezegd om voor mijzelf te beginnen. Voor mijzelf werken bevalt goed. Ik merkte de laatste tijd wel dat het werken op projectbasis mij een beetje tegen ging staan. Daarom heb ik besloten om mij sinds 1 januari 2020 aan een instelling te verbinden en daar werk ik nu parttime in vaste dienst. Daarnaast werk ik nog voor mijzelf.
Naast bovenstaande werkzaamheden werk ik sinds afgelopen zomer op vrijwillige basis voor het COC-Haaglanden, als voorlichter seksuele- en genderdiversiteit. Ik geef voorlichting op middelbare- en MBO scholen over seksuele- en genderdiversiteit en alles wat hiermee te maken heeft. De scholieren mogen alle vragen stellen, maar wel op een respectvolle manier. Vaak ben jij de eerste LHBTI’er waar ze bewust mee in aanraking komen. Erg leuk om te doen!
Wat zijn je hobby’s?
Elke dinsdagmiddag komen de vier kinderen van mijn broer en zus na schooltijd bij mij. Ik haal ze op van school en dan blijven ze bij mij eten, totdat ze worden opgehaald om weer naar huis te gaan. Dit vind ik heel leuk om te doen en het is ook een stok achter de deur om elke week even mijn broer en zus te zien en te spreken, als ze hun kinderen komen ophalen. Naast het oppassen boks ik sinds afgelopen zomer een aantal keren per week. Verder vind ik het erg leuk om culturele activiteiten te ondernemen, zoals naar een theatervoorstelling of museum gaan.
Buitenshuis eten of drankjes drinken is iets wat ik heel erg leuk en gezellig vind. Ik doe het daarom ook regelmatig, liefst zo vaak mogelijk. Tenslotte is reizen iets waar mijn hart sneller van gaat kloppen. Nieuwe mensen ontmoeten en nieuwe plekken ontdekken. Door het reizen ben ik mij gaan realiseren hoe relatief en subjectief opvattingen, normen en waarden van mensen eigenlijk zijn.
Welke drie levenservaringen waren bepalend voor jou als persoon? En waarom?
1. De emigratie naar Nederland. Als mijn moeder er nooit voor had gekozen om naar Nederland te emigreren, dan was ik niet wie ik nu ben. Mijn leven zou dan heel anders zijn verlopen. Ik weet niet hoe, maar wel anders. In Nederland heb ik veel kansen gehad en ik heb al deze kansen met beide handen aangepakt. Nederland is niet mijn geboorteland en toch voelt het als mijn thuisland. Ik voel mij nergens op de wereld zo fijn als in Nederland. Misschien ben ik mij door al het reizen maar al te goed gaan realiseren wat een voorrecht het is om Nederlander te zijn. Zeker als lesbische vrouw van kleur, ben ik dankbaar voor mijn Nederlandse identiteit.
2. De keuze om verpleegkunde te gaan studeren. Ik kan geen leuker beroep bedenken dan het verpleegkundig beroep. Ik ben in 2011 afgestudeerd en ben de afgelopen jaren zelden met tegenzin naar werk gegaan.
3. Uit de kast komen. Dit was niet alleen een coming-out, maar achteraf gezien een complete fase van transformatie. Behalve mijn waarden en karakter ben ik totaal niet meer de persoon, die ik vijf jaar geleden was. Mijn muzieksmaak, vrijetijdsbesteding, opvattingen over mens en maatschappij zijn allemaal 180 graden gedraaid. Zo luisterde ik vijf jaar geleden alleen maar naar Bollywoodmuziek en bracht ik mijn vrije tijd thuis bij familie of Hindoestaanse vrienden door. Tegenwoordig luister ik naar Q-music of Skyradio en ga ik in mijn vrije tijd regelmatig naar festivals, musea en theatervoorstellingen.
Seksuele- en genderdiversiteit & de coming out
Ik heb een mooi artikel over je gelezen in de gaykrant en je verhaal wekte meteen mijn aandacht (en ook die van anderen). Zou je je coming out verhaal willen delen op hivancommunity?
Je mag mijn verhaal zeker delen op hivancommunity. Lief dat je het vraagt, want veel Hindoestaanse platforms hebben het zonder mijn toestemming of medeweten gedeeld op hun facebookpagina.
Wie heeft je het meest gesteund in deze periode?
Ik had een aantal Nederlandse vriendinnen uitgekozen om bij uit de kast te komen. In de Nederlandse cultuur is homoseksualiteit sowieso meer geaccepteerd dan in de Hindoestaanse, dus voelde het wel veilig om bij hen uit de kast te komen.
Ik heb aan ze verteld dat ik biseksueel was, want dat dacht ik in eerste instantie en dat vond ik ook veiliger om te vertellen. Ik was toen namelijk nog samen met mijn man en ook helemaal niet van plan om het huwelijk te verbreken. Het voelde alsof ik de last van een groot geheim met mij mee droeg en daar wilde ik mezelf van verlossen, door het aan een paar mensen te vertellen.
Alle vriendinnen reageerde positief en totaal niet afkeurend, dat vond ik een hele geruststelling. Deze vriendinnen zijn inmiddels mijn beste vriendinnen geworden. Zij hebben mij tijdens deze periode ongelooflijk gesteund door een luisterend oor te bieden, mij te adviseren en mijn situatie vanuit een Hollands perspectief aan mij terug te geven. Ze spraken mij kracht toe en vertelde mij wat ik waard was, toen ik dit zelf even niet meer zag.
Toen ik het huwelijk had verbroken hebben naast deze vriendinnen ook mijn moeder, broer, zus en hun aanhang mij gesteund.
Wat was het moeilijkste tijdens deze periode? En hoe ben je hier mee omgegaan?
Het aller-moeilijkst van deze periode vond ik het in mijn hart afscheid nemen van mijn familie. Ik had namelijk totaal niet verwacht dat ze mij zouden accepteren en was mij daarom aan het voorbereiden op het ergste: afgestoten worden door de mensen van wie ik het meest hield. Ik begon daarom in stilte een rouwproces om langzaam emotioneel afstand te nemen van mijn familie. Dit waren de donkerste dagen van die tijd.
Mijn moeder is een traditionele Hindoestaanse vrouw. De gedachte dat zij haar eer zou verliezen door mijn schuld, vond ik echt erg. Ik wilde mijn moeder niet te schande maken, maar ik voelde dat ik niet anders kon dan vrij breken uit mezelf.
Hoe reageerde je omgeving? En hoe ging je hiermee om?
Mijn familie was in shock. Ik had met helemaal niemand overlegd dat ik het huwelijk ging verbreken, dus dat kwam voor iedereen als donderslag bij heldere hemel.
Ik had de knoop doorgehakt en heb het pas daarna verteld, als eerst aan mijn moeder. Zij heeft het meteen aan mijn broer en zus doorverteld. Een paar dagen later had ik mijn zus aan de telefoon en vertelde ze (volgens mij per ongeluk) dat ze vrij had genomen van werk om samen met mijn broer naar mijn moeder te gaan. Het klonk in mijn oren als een soort ‘baithak’. Iets dat Hindoestanen altijd doen wanneer er iemand is overleden: samen bij elkaar komen om samen te rouwen. Mijn nieuws was best heftig voor ze en achteraf gezien ook iets om over te rouwen. Niet alleen een huwelijksbreuk, maar ook meteen een coming-out van hun jongere zus! Desondanks probeerde ze er voor mij te zijn en bleven ze mij overal voor uitnodigen en bij betrekken.
Toen ik na een paar weken was verhuisd naar mijn nieuwe huis, stuurde mijn moeder mij vaak appjes. Ze vertelde hoeveel ze van mij hield en dat ook mijn vader altijd dol op mij was geweest. Mijn vader is in 2009 overleden aan kanker, dus dat raakte mij heel erg. Ik vond het moeilijk om deze liefde te ontvangen, omdat ik het rouwproces dat ik jarenlang was ondergaan om afstand te nemen van mijn hele familie niet 1,2,3 kon omkeren. Ik sloot mij een beetje af van mijn familie en was in die tijd veel op mezelf. Inmiddels is dat allemaal goed gekomen en gaan we zelfs beter met elkaar om dan ooit te tevoren.
Je was getrouwd. En je besloot eerlijk te zijn tegen jouw man. Welke reactie had je verwacht van jouw ex-man? En hebben jullie nog steeds contact?
Ik had verwacht dat mijn (ex) man mij zou haten en mij zwart zou maken bij iedereen die wij kende, omdat de meeste Hindoestaanse scheidingen eindigen in een vechtscheiding. Ik hield daar serieus rekening mee, maar tot mijn verbazing ontwikkelde wij vanaf de eerste week dat ik was verhuisd een vriendschappelijke band met elkaar. We kwamen nog regelmatig bij elkaar op bezoek om samen te eten. Op verjaardagen en familiefeestjes nodigde mijn familie hem nog steeds uit en kwam hij ook altijd. Dit is langzaam aan minder geworden, omdat hij een nieuwe schoonfamilie kreeg en het ook tijd kost om dat te onderhouden.
Ongeveer 1,5 jaar na onze echtbreuk heb ik zijn moeder uitgenodigd voor een lunch en ben ik ook bij haar uit de kast gekomen. Ik barstte in huilen uit, toen ik het haar vertelde. Ze troostte mij en zei dat het helemaal niet erg was. Dat stelde mij gerust. Na de lunch stonden we nog even buiten voor de lunchroom te praten. Toen het tijd was om afscheid te nemen keek ze mij vrolijk aan met een blik in haar ogen, die vol zat met de ‘gun-factor’ en zei ze: ‘Wedica, het ga je goed meid’. Ze lachte en we namen met drie zoenen en een knuffel afscheid van elkaar. Ik voelde mij opgelucht en tien kilo lichter toen ik naar de auto liep.
Waarom heb je ervoor gekozen om je verhaal (online) te delen?
Ik zag een oproep van de Gaykrant, die ik via instagram volg. Zij vroegen of er mensen waren die hun coming-out verhaal op hun pagina wilde delen. Ik zit zelf nog vol van mijn coming-out verhaal en kan soms nog steeds niet geloven dat dit verhaal over mijn leven gaat. Ik wil het daarom altijd graag delen en vertellen, eigenlijk met iedereen die het wil horen.
Toen het in de Gaykrant werd gedeeld, vond ik het wel een beetje spannend, want wie zou het allemaal lezen? Toen dat allemaal vrij rustig verliep en ik allemaal positieve reacties kreeg, dacht ik erover na om het op mijn facebookpagina te delen. Ik heb een gesloten facebookpagina en ken al mijn facebook vrienden persoonlijk, op een handjevol na. Naast mijn familie zitten er tussen mijn facebook vrienden mensen die ik van vroeger ken, toen ik nog getrouwd was. Al mijn facebook vrienden wisten inmiddels via facebook wel dat ik op vrouwen viel, omdat ik met mijn laatste vriendin facebook-official was.
Ik had nooit aan mijn nichten en neven, waar ik mee ben opgegroeid, verteld ‘hoe ik lesbisch ben geworden’ en ik wist dat iedereen met onbeantwoorde vragen hierover zat. Ik wilde daar openheid over geven en eigenlijk ook de boodschap overdragen dat mijn coming-out niet over een dag ijs is gegaan. Het is een lang proces geweest en ik heb het niet van de een op de andere dag ineens besloten. Ik wilde ze een inkijk geven in mijn proces en hopelijk zo al hun vragen beantwoorden, zodat er geen ruimte meer zou hoeven te bestaan voor eigen invulling.
Hoe kijk je terug naar deze periode?
Nadat ik mijn coming-out verhaal op mijn facebookpagina had gedeeld vroegen familieleden, kennissen en vrienden of zij het ook op hun facebookpagina mochten delen. Ik zei ja, zonder de gevolgen te overzien. Mijn verhaal werd namelijk weer door hun facebookvrienden gedeeld en voordat ik het wist werd mijn verhaal op meerdere Hindoestaanse facebook platforms gedeeld. Ik was daar best van onder de indruk en had het gevoel dat ik met mijn verhaal een bommetje had laten vallen binnen de Hindoestaanse gemeenschap. Ik zag allemaal positieve reacties van Hindoestaanse mensen onder mijn verhaal en ook via Messenger stuurden veel onbekende (Hindoestaanse) mensen mij berichten, hoe moedig ze het van mij vonden.
Toen ik dacht dat het niet erger kon, bleek een dag later dat mijn verhaal zelfs in Suriname werd gedeeld! En ook daar merkte ik haast geen negatieve reacties. Wel was iedereen het met mij eens dat homoseksualiteit binnen de Hindoestaanse gemeenschap nog steeds taboe is. Ik ben mij wel gaan afvragen: als er zo massaal positief wordt gereageerd op mijn coming-out verhaal en we allemaal van elkaar zeggen dat de ander het niet accepteert, wie zijn dan “die anderen”?
In ieder geval lijkt het door alle positieve reacties op mijn coming-out verhaal, dat er momenteel binnen de Hindoestaanse gemeenschap meer draagvlak dan ooit bestaat om homoseksualiteit te (willen) normaliseren.
Als je een ding anders zou kunnen doen, wat zou dat dan zijn?
Er is niets dat ik anders zou willen doen. Ik geloof dat alles op het juiste moment onder de juiste omstandigheden plaats vindt. Vaak vallen voor mij door meditatie en zelfreflectie achteraf de puzzelstukjes van mijn leven in elkaar en begrijp ik waarom dingen zijn gebeurd, zoals ze zijn gebeurd.
Welke adviezen heb je voor Hindoestaanse vrouwen betreft dit onderwerp?
Het advies dat ik voor Hindoestaanse LHBTI – vrouwen heb: durf ervoor uit te komen! En ben je zelf geen LHBTI’er, spreek dan openlijk je steun uit voor de LHBTI-gemeenschap. We hebben het echt nodig, zeker van de Hindoestaanse gemeenschap. Emancipatie en acceptatie van LHBTI’ers komt niet vanzelf, dat gebeurd pas wanneer mensen zich durven uit te spreken. Een betere wereld creëer je niet in je eentje, maar ik geloof wel dat het bij jezelf begint.
Ik heb nooit een rolmodel gehad en kon mij aan niemand spiegelen. Ik identificeerde mij niet met de lesbische vrouwen, die ik van tv kende of weleens op straat voorbij zag lopen. Nu weet ik beter: de lesbische vrouw is net zo divers als de mensheid, alleen niet altijd even zichtbaar.
Ik denk dat het voor mij makkelijker zou zijn geweest als ik een rolmodel zou hebben gehad: iemand die op mij lijkt en waar ik mijzelf aan kon spiegelen. Ik hoop dit te kunnen zijn voor Hindoestaanse LHBTI’ers die nog in de kast zitten of andere mensen die zich op de een of andere manier met mij identificeren. Achteraf ben ik ook blij dat mijn verhaal zo uitgebreid is gedeeld binnen de Hindoestaanse gemeenschap. Ik hoop dat dit steun en hoop geeft aan andere Hindoestaanse LHBTI’ers.
Hindoestaanse cultuur & gemeenschap
Hoe zou je de Hindoestaanse cultuur/gemeenschap omschrijven?
Ik vind de Hindoestaanse cultuur heel dubbel. Aan de ene kant is het een gastvrije, warme en gezellige cultuur. Op Hindoestaanse feesten is er altijd veel lekkers te eten en gezellige Surinaamse muziek. Hindoestaanse kleding is kleurrijk en schitterend. Hindoestanen die elkaar niet kennen, voelen zich altijd met elkaar verbonden. In positieve en in negatieve zin. Er is liefde en zorgzaamheid voor elkaar, maar ook altijd angst voor en argwaan naar elkaar.
Dat brengt mij naar de andere kant van de Hindoestaanse gemeenschap: de druk om geen gezichtsverlies te lijden is ontzettend groot. Er wordt veel geroddeld en iedereen wil voorkomen dat er negatieve dingen over zijn of haar familie worden gezegd. Het plaatje moet perfect zijn. De angst dat de ander iets doet of van jou weet, dat jou naar beneden haalt, is onbewust altijd aanwezig. Hierdoor worden familieproblemen nooit openlijk besproken, maar binnenshuis gehouden. Voldoen aan het perfecte plaatje wordt hierdoor voor elkaar en door elkaar in stand gehouden. Niemand wil en durft de cirkel te verbreken.
Welke drie taboes kunnen belemmerend zijn voor Hindoestaanse vrouwen?
1. Autoritaire manier van opvoeden
De Hindoestaanse opvoeding is een autoritaire opvoeding. Volwassenen maken de dienst uit en kinderen dienen te gehoorzamen. Ruimte om het handelen van de volwassenen te bevragen of te betwijfelen is er niet. Op fysieke wijze grenzen stellen, wordt heel normaal gevonden. Hindoestanen kweken met deze manier van opvoeden gehoorzame burgers, die geen vragen durven te stellen en alles accepteren van hun meerderen. Dit staat haaks op wat deelname aan de Nederlandse maatschappij vraagt: assertiviteit en kritisch kunnen nadenken.
2. ‘Manai ka boli’ oftewel: wat zal men ervan vinden/zeggen.
Dit leeft heel erg onder Hindoestanen: geen gezichtsverlies willen lijden, omdat mensen schande over je spreken. Sociale uitsluiting van de Hindoestaanse gemeenschap is als Hindoestaan het ergste dat je kan overkomen. Daarom is het handelen van Hindoestanen primair gericht op geïncludeerd blijven in de gemeenschap, ook al betekend dit dat mensen zichzelf moeten verloochenen.
3. De vuile was niet buiten hangen.
Persoonlijke onderwerpen worden niet met elkaar besproken: denk aan ziekte, seksueel misbruik, faalangst, seksualiteit in algemene termen, verslavingsproblematiek en psychische klachten. Dit zijn voorbeelden van problemen die onder alle bevolkingsgroepen in Nederland voorkomen en ook onder Hindoestanen. Echter zijn het onderwerpen die nooit uitgebreid worden besproken met elkaar. Er is veel schaamte en er rust een taboe op dit soort onderwerpen.
Als je googelt op “Hindoestaanse Vrouwen” kom je behalve positieve termen zoals ‘succesvol’ of ‘modelburger’ ook termen tegen als: verstikkende omgeving, eenzaam, depressie etc. Hoe kunnen wij dit verbeteren?
Ik denk in eerste instantie door open te staan voor verandering. Door minder te oordelen en elkaar minder te veroordelen. Durven om zelf het voortouw te nemen in je kwetsbaar opstellen. Soms wachten we met z’n allen, tot de ander de eerste stap neemt tot verandering. Uiteindelijk verschillen vrouwen niet veel van elkaar als het gaat om angsten, zorgen en schaamte. We lopen in grote lijnen allemaal tegen hetzelfde aan, ook al zeggen we van niet, althans dat geloof ik..
Ook denk ik dat het belangrijk is om vrouwelijke Hindoestaanse rolmodellen te hebben die het anders doen, dan denken anderen: zo kan het ook!
#HÏVAN
Lees nu Wedica’s ‘coming out’ verhaal in de gaykrant. Klik hier.
Dit platform heeft als doel om de positie van de Hindoestaanse vrouwen te versterken in Suriname en Nederland. Het platform heeft meerdere concepten: interviews, een magazine en in de toekomst volgen (internationale) projecten. Het moet een kennisplatform worden, aangezien kennis er mede voor kan zorgen dat vrouwen uit een ongewenste sociale context kunnen bewegen. Het moet een platform zijn waar vrouwen vragen kunnen stellen die ze nergens anders kunnen stellen. De interviews moeten hen inspireren en adviezen geven. De scherpe columns moeten zorgen voor herkenbaarheid en bruikbare adviezen. En de projecten moeten leiden tot zichtbaar resultaat.
HÏVAN 
Zo trots op mijn lieve vriendin, reismaatje, mentor, discussiepartner, partner in crime!!!!!
LikeLike