Nanda Kartaram, ex-schoonzus van Risma:
Waarom ik zo trots ben op Risma?
“Wij zijn even oud en onze levens hadden niet meer verschillend kunnen zijn! Ik kom uit een warm – en voor die tijd – redelijk modern gezin waar vooral gehamerd werd op studeren, trouwen komt later. Risma mocht niet studeren, is getrouwd op 21 jarige leeftijd, moeder geworden op 26 jarige leeftijd en als schoondochter had zij het zeker niet gemakkelijk. Haar huwelijk was niet altijd even makkelijk, de scheiding en de periode daarna nog minder. Alles wat ze voor en gedurende haar huwelijk niet voor zichzelf heeft kunnen doen, heeft ze nu gedaan. Keihard gewerkt (ook aan zichzelf), gestudeerd en ondertussen toch maar even in haar eentje 2 tienerboys opgevoed! Als ik zie hoe ze voor zichzelf gevochten heeft om de krachtige vrouw te zijn die ze nu is, met alle diepte én nu vooral hoogtepunten, kan ik alleen maar zeggen dat ik enorm trots op haar ben!”
Lees onderstaand interview met Risma Thakoerdat.
Wie is Risma Thakoerdat?
Risma Thakoerdat is 45 jaar, moeder van 2 prachtige zonen (19 en bijna 15 jaar) en geboren in Nickerie, Suriname. Ik woon al 40 jaar in Nederland. Ik ben opgegroeid in Den Haag, waar ik 16 jaar gewoond heb. Vervolgens ben ik na mijn huwelijk verhuisd naar Zaandam. Na 15 jaar huwelijk ben ik gescheiden en sinds 2011 weer terug in Den Haag.
Mijn hoogst afgeronde opleiding was MBO Bedrijfskunde. Ik heb 27 jaar in de financiële dienstverlening gewerkt van betalingsverkeer tot vermogensbeheer. Ik vond cijfertjes altijd leuk, maar had geen idee wat ik wilde doen. Ik ben overal ingerold.
In 2017 ben ik gestuit op persoonlijke ontwikkeling en vond het zo interessant en leuk dat ik mij verder ben gaan verdiepen. Ik heb mezelf echt leren kennen en wilde er nog veel meer van weten. Nu ben ik gecertificeerd NLP Trainer, systemisch opsteller, coach, healer en orthomoleculair suppletie- en voedingsadviseur. Sinds vorig jaar ben ik ook als ZZP-er begonnen, want ik wil een bijdrage leveren met mijn missie:’ Ik help jou weer in jouw kracht staan’. Als Surinaamse houd ik van lekker eten en ik vind het heerlijk om te koken en bakken, maar dan wel op een gezonde en verantwoorde wijze. En ik ben trots op mijn roots, want ik ben wie ik ben, juist door waar ik vandaan kom.
Uit wat voor familie kom je?
Een traditioneel Hindoestaans gezin: vader, moeder, 2 broers en 2 zussen en ik (mijn oudste zus was al overleden voordat ik geboren was). Ik ben de een na jongste.
Hoe zou je je opvoeding beschrijven?
Een mix van liefdevol en heel streng. Een typisch strenge Hindoestaans Surinaamse opvoeding waarin grote verschillen waren tussen mannen en vrouwen. Waar bijvoorbeeld mijn broers veel vrijheid hadden omdat zij mannen waren, had ik dat totaal niet.
Ik werd er altijd op gewezen dat ik een meisje was en mij ook zo moest gedragen. Met vriendinnen afspreken of ergens chillen ken ik niet, want ja wat gaan mensen zeggen als ze mij ergens in de stad zien, strand or wherever ik ook zou zijn. Laat staan dat er misschien ook nog een jongen in de buurt zou zijn… Dan was de familienaam gelijk beschadigd.
Als meisje mocht ik niet naar het HBO, omdat ik anders te oud zou zijn om te trouwen. Pff, zo vermoeiend, dat gehoorzamen, zorgen en aanpassen. Vooral met aanpassen had ik moeite en ik vond het heel frustrerend dat ik het vertrouwen niet kreeg.
Ondanks de strenge opvoeding waren mijn ouders heel liefdevol en rechtvaardig. Het was echt een warm nest. Mijn moeder hield met een ieder rekening. Zij is echt heel zorgzaam. Wat soms ook wel verstikkend werkte. Van mijn vader heb ik gezelligheid geleerd. Elk weekend speelden wij samen spelletjes en keken we met z’n allen film. En er was altijd lekker en vooral vers eten. Verder was er veel aandacht voor tradities, want ja het hoort er nu eenmaal bij.
Wat zijn typische kenmerken van jou?
Ik ben vrolijk, spontaan, zorgzaam, liefdevol, verantwoordelijk en direct. Verder ben ik rechtvaardig en laat een ieder in zijn/haar waarde. Als ik iets wil, ga ik voor mijn doel, maar niet ten koste van alles. Als laatst vind ik het heel belangrijk om mijn eigen ruimte te hebben, me-time, zodat ik kan opladen. Dit doe ik door middel van yoga en meditatie. In de kern ben ik een simpele vrouw. Ik heb niet veel nodig om gelukkig te zijn. Nu ik mijn kern heb ontdekt. Mijn geluk zit in mij.
Wat zijn jouw valkuilen en hoe ga je hiermee om?
Ik maak snel contact met mensen en vertrouw mensen heel snel. Ik wil niet snel inzien dat er ook minder goede bedoelingen zijn. En dat kan mij kwetsen. Nu trek ik sneller mijn grens door mijn jarenlange ervaring en persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast luister ik ook beter naar mijn intuïtie, want ik heb ontdekt dat mijn intuïtie altijd gelijk heeft.
Burn out
Wat is volgens jou een burn-out?
Een burn-out is volgens mij dat je helemaal op bent. Je kunt letterlijk niets meer. Niets meer doen, denken en zelfs voelen lukt niet meer. Het hele lichaam is uitgeschakeld. Ik wil bijna zeggen dat het lijkt op een coma, alleen je kan wel bewegen. Het lijkt alsof je gevangen bent in je lichaam en het commando centrum ligt plat. Niets doet er meer toe. Je bent als het ware verstompt.
Hoe zou je de aanloop van je burn-out beschrijven? (wat merkte je en welke klachten had je?)
Ik voelde mij leeg van binnen, maar ik heb eigenlijk altijd een leegte gehad en ben altijd door blijven gaan. Daarnaast veel stress, snel geprikkeld, moe, boos, verdrietig, slechte weerstand, niet lekker in mijn vel, maar ik kon de vinger er niet op leggen wat het was. Ik was ook vaker ziek. Uitslag op mijn lichaam, netelroos, eczeem en verstopte darmen. Opeens had ik ook hooikoorts, allemaal klachten waar ik nooit last van heb gehad. On top of that had ik ook mijn emoties niet altijd onder controle.
Hoe zou je de periode van je burn-out omschrijven?
De burn-out heeft ruim een jaar geduurd, van juni 2018 tot en met vorig jaar herfst. Ik voelde op de een of andere manier al dat ik een burn-out zou krijgen, want ik had niet eerder zoveel lichamelijke klachten.
Het was een maandag en ik ben in de middag van werk naar huis gegaan. Van de huisarts moest ik eerst twee weken thuis gaan rusten en vooral niets doen. Ik was volgens haar overspannen. De diagnose burn-out wordt niet meer zo snel gesteld. Eenmaal thuis op de bank wist ik niet meer wat mij overkwam. De tranen rolden over mijn wangen. Hoe had dit kunnen gebeuren, hoe had ik zo over mijn grenzen heen laten lopen en vooral de vraag hoe moet het verder. Ondanks alle klachten was ik nog moeder en ik moest nog voor mijn kinderen zorgen.
In de eerste twee weken kwam ik steeds meer in een neerwaartse spiraal. Mijn lichaam wilde niet eens meer uit bed komen en ik kreeg niets uit mijn handen. Ik bleef maar liggen in bed en soms deed ik alsof ik sliep, dan kreeg ik tenminste geen vragen. Het was namelijk vermoeiend dat iedereen om mij heen vroeg hoe het ging. Ik wist zelf niet eens hoe het met mij ging.
Hoe voelde je je in deze periode?
Ik voelde eigenlijk geen emoties, zelfs niet toen ik huilde. Ik herkende mezelf niet meer terug. De sterke vrouw was nu een zwakkeling. Ik stond niet meer in mijn kracht. Ik huilde uit onmacht, omdat ik niets meer kon. Wat ik wel heel sterk voelde, was dat ik gefaald had. Ik was een last en ik was niet goed genoeg! Alle beperkte overtuigingen kwamen langs.
Wat heeft jou vooral geholpen in deze periode?
Ik baalde en dat is erg zacht uitgedrukt. Ik was de controle kwijt en dat deed enorm pijn. De huisarts stuurde mij door naar een psycholoog, alleen daar had ik niet zo veel aan. Zij kon niet echt door mijn pijn heen prikken. Als Hindoestaanse had ik ook last van de cultuurverschillen. De methodiek die werd toegepast werkte niet want ik werd niet begrepen.
Gelukkig had ik toen al mijn NLP Practioner gedaan. Hierdoor had ik inzicht gekregen in mijn patronen. Tijdens deze opleiding kreeg ik inzicht in de veel diepere lagen van mijn gedrag, emoties en vooral de beperkte overtuigingen. Hierdoor wist ik dat ik nog meer te verwerken had en ondanks of misschien juist door de burn-out heb ik toegegeven aan dit proces. Tijdens mijn burn-out ben ik met de vervolg opleiding gestart. Ondanks dat ik niet meer functioneerde zoals ik dat wilde, was ik vastbesloten om hier uit te komen.
Vooral mijn moeder instinct heeft mij geholpen om mezelf te pushen. Ik zag de stress en de zorgen van mijn kinderen, natuurlijk ook van familie, maar mijn kinderen zijn mijn WHY. Het was zeker niet makkelijk om tijdens mijn burn-out intensieve opleidingen te gaan volgen want persoonlijke ontwikkeling is pittig. Je diepste pijn en angsten aankijken en verwerken… dat doet letterlijk pijn, heel veel pijn. Maar één ding wist ik zeker: dit wil ik niet meer! Zo wil ik niet leven!
En hoe bijzonder pittig mijn opleidingen ook waren het heeft mij inzicht gegeven in wie ik ben en vooral wie ik niet meer wil zijn. Dit inzicht heeft mij enorm geholpen. Ik kon weer voor mezelf opkomen, mijn grenzen stellen en bewaken en vooral ontdekken wat ik nu echt wil. Want ik geloof er nu in dat als ik mezelf niet herontdekt had, ik weer in de oude patronen zou terugvallen en uiteindelijk weer in een burn-out zou belanden. Alleen dan veel erger.
Wat heeft de burn-out zeker weten veranderd?
Ik heb mezelf ontdekt en ik ben er zoveel sterker uit gekomen. Hoe raar het ook klinkt: het beste cadeau van mijn leven is mijn burn-out geweest! Naast mijn kinderen natuurlijk. Ik weet nu wie ik ben, wat ik kan en wat ik wil!
Welke factoren hebben volgens jou bijgedragen aan jouw burn-out?
Dit is een mooie vraag want de factoren zijn eigenlijk ontstaan in mijn opvoeding, mede door de Hindoestaanse cultuur. Het altijd aanpassen en zorgen. Het niet weten wie ik in de kern was. Ik was altijd met de ander bezig en had niet genoeg tijd voor mezelf. Ik had altijd een soort van leegte in mij, ervoer niet echt voldoening. Ik had een intern conflict: kiezen voor mezelf of klaarstaan voor de ander.
Welke adviezen heb je voor andere vrouwen die een burn-out zitten?
Lieve vrouw, ga jezelf ontdekken. Ga ontdekken waar jij niet in je kracht staat, waar jij je aanpast en blijft zorgen, waar jij over je grenzen heen laat lopen. Hoe pijnlijk ook: kijk je angsten aan. Onze angsten houden ons gevangen! Bevrijd jezelf. En ga eens op ontdekkingsreis naar wie jij bent in jouw kern.
Hoe zou je de Hindoestaanse cultuur omschrijven?
Breed en zo tegenstrijdig. Het is traditioneel, gericht op familie , sociaal, liefdevol, gezellig, behulpzaam, doorzettend, ondersteunend en tegelijkertijd bekrompen, bedrukkend, oordelend, discriminerend en kortzichtig.
Welke 3 taboes kunnen belemmerend zijn voor Hindoestaanse vrouwen?
De ongelijke verdeling man en vrouw; niet jezelf kunnen zijn en daarmee ontdekken wie jij bent in de kern en de sociale druk “wat zullen mensen zeggen…”
Welke boodschap heb je tot slot voor de Hindoestaanse gemeenschap?
In je kracht staan betekent niet dat je niet meer zorgt, liefhebt of klaarstaat voor de ander. Het betekent niet dat jij je gezin of familie in de steek zal laten. Nee, in je kracht staan betekent jezelf beter leren kennen, weten wat jij wel en nog niet kan, jouw grenzen aangeven, jezelf accepteren en van jezelf houden. Zodat jij weer kunt teruggeven. Als jouw glaasje is gevuld, dan kun je daarmee ook dat van een ander vullen. Kom in jouw kracht en zet hierdoor ook de ander in hun kracht. Een sterke gemeenschap begint bij jezelf!
#HÏVAN
Dit platform heeft als doel om de positie van de Hindoestaanse vrouwen te versterken in Suriname en Nederland. Het platform heeft meerdere concepten: interviews, een magazine en in de toekomst volgen (internationale) projecten. Het moet een kennisplatform worden, aangezien kennis er mede voor kan zorgen dat vrouwen uit een ongewenste sociale context kunnen bewegen. Het moet een platform zijn waar vrouwen vragen kunnen stellen die ze nergens anders kunnen stellen. De interviews moeten hen inspireren en adviezen geven. De scherpe columns moeten zorgen voor herkenbaarheid en bruikbare adviezen. En de projecten moeten leiden tot zichtbaar resultaat.
HÏVAN 