“Moet je dit echt doen, is het verplicht? Ja mam, je weet dat dit één van de redenen is dat ik voor deze studie gekozen heb”.
Zeven jaar geleden zaten mijn moeder en ik te lunchen in de Regent Street in Londen en het zoveelste gesprek te voeren over mijn buitenlandstage. We waren een dag geleden in het Verenigd Koninkrijk aangekomen en een week later zou mijn stage beginnen. Mijn moeder was met mij meegekomen naar Londen en zou een weekje blijven om mij hier te helpen settelen. Ze was geen voorstander van een stage in het buitenland en vond me koppig en eigenwijs. Mijn vader daarentegen zag hoe graag ik het wilde en liet de keus aan mij. Ik vond dat ik dit moest doen, niet omdat het een verplicht onderdeel van de studie was, maar voor mezelf.
Ik was 22 en ik zag het als een uitdaging; een kans om te zien wat ik wel en niet zelf kan en wat ik nog moet leren. Ik vond het eng en spannend, juist daarom wilde ik stage lopen in het buitenland. Hoewel ik bijna elk jaar een bezoek aan Londen bracht en de stad mij niet volledig onbekend was, is voor langere tijd settelen op een plek waar je niemand kent toch een behoorlijke verandering. Je hebt geen sociaal vangnet en weet niet wie je wel of niet kunt vertrouwen. Daarnaast is de Britse cultuur toch anders dan de Nederlandse cultuur dus het was even aftasten. Ik heb 5 maanden in Londen gewoond en het is één van de beste keuzes geweest die ik in mijn leven heb gemaakt. Ik heb veel geleerd over mezelf en dat is het startpunt geweest van de ontwikkeling die ik de afgelopen jaren heb doorgemaakt. Daarnaast heb ik vrienden voor het leven gemaakt, mensen die ik als familie ben gaan zien.
Familie is voor mij het allerbelangrijkste. Familie staat voor mij voor warmte, verbondenheid, zorgzaamheid, onvoorwaardelijke steun en iets vertrouwds. Dit zijn de mensen die je accepteren in je meest pure vorm. Is dat niet wat wij bewust of onbewust allemaal willen, geaccepteerd worden? Het gevoel hebben bij een groep mensen te horen? Acceptatie komt echter vaak met een prijs en in de Hindoestaanse cultuur is dat in de vorm van de geldende normen en waarden, die soms botsen met die van de Nederlandse cultuur. Dat maakt dat de huidige generatie jongeren soms in tweestrijd is, want waar geef je nu gehoor aan? Wij behoren immers tot beide groepen.
Let’s break it down. Naast onze eigen/persoonlijke identiteit (ons idee van wie wij als mens zijn) hebben we een religieuze identiteit, culturele identiteit en nationale identiteit. Groepen die deel uitmaken van onze sociale identiteit. Sociale identiteit kan gedefinieerd worden als de mate waarin we ons met een bepaalde groep identificeren. Volgens de social identity theory baseren wij onze persoonlijke identiteit op de sociale identiteit. Hoe sterker wij met de groepen verbonden zijn waarvan we lid zijn, hoe meer dit terug te zien is in onze persoonlijkheid. Dit betekent dat deze verschillende identiteitsgroepen van grote invloed zijn op wie wij zijn of hoe wij onszelf zien oftewel in welke categorie wij onszelf indelen. We delen de wereld namelijk in sociale groepen in en streven naar een sense of belonging. De social identity theory kent 3 stappen: categorization, social identification en social comparison.
Als Hindoestaanse vrouw van de huidige generatie, woonachtig in Nederland, voel ik me Indiaas, Surinaams en Nederlands, maar ook Europees. Ik deel mezelf dan ook qua afkomst in deze 4 categorieën in. Ik identificeer mezelf in gelijke mate met deze groepen en vanzelfsprekend is dit in mijn gedrag terug te zien. In het dagelijks leven draag ik bijvoorbeeld westerse kleding, maar ik kijk uit naar momenten waarop ik een sari of salwar aan kan doen, zoals Hindoestaanse bruiloften. Divali is één van mijn favoriete feestdagen, maar ik vier ook graag Kerst. Thuis wordt er zowel Hollandse pot, saoto als biryani gekookt en hoewel ik het Sranan Tongo, Bhojpuri of Hindi kan verstaan, spreek ik vrijwel altijd in het Nederlands (of Engels) terug. Dit is de taal die ik als eerst heb leren spreken.
De groep waarin we onszelf indelen, omdat we er onderdeel van zijn of willen zijn wordt mentaal gekenmerkt als de in-group. De groep die anders is noemen wij de out-group. Dit leidt tot het ‘wij’ en ‘zij’ denken. Omdat wij geneigd zijn groepen met elkaar te vergelijken, vergroot het de verschillen en dit werkt bijvoorbeeld discriminatie en racisme in de hand. Iedereen bepaalt zelf in welke mate ze hun identiteit accepteren en ook al accepteren wij zowel onze religieuze, culturele als nationale identiteit, dit betekent niet dat anderen dat ook doen. Dit zorgt voor de verschillen binnen onze cultuur. Zowel wij als onze ouders en grootouders hebben de Nederlandse nationaliteit, waarom stuiten we soms dan op zoveel weerstand bij het naleven van de Nederlandse normen en waarden?
Ik heb zelf nooit het gevoel gehad dat ik niet thuishoor in Nederland. Ik ben hier geboren en getogen. Ben ik in Suriname, ook dan voel ik me thuis, maar dat zie ik als een tweede thuis. Ik denk dat dit voor onze ouders juist omgekeerd is. Nederland is voor hen hun tweede thuis. Zij hebben immers hun hele jeugd doorgebracht in Suriname en daar hun eerste herinneringen gemaakt. Als mijn ouders vertellen over hun jeugd in Suriname, die zo anders is dan mijn jeugd, dan realiseer ik me weer dat zij in een voor hen totaal vreemd land een thuis hebben opgebouwd. Wij maken onderdeel uit van een generatie die haar eerste voetstappen op Nederlandse bodem heeft gezet, maar wel is opgevoed door ouders die een opvoeding hebben genoten in een compleet ander land. Een land waar de band met de religie en cultuur volgens mij sterker is, niet alleen omdat de Hindoestaanse gemeenschap daar groter is, maar vooral omdat onze Indiase voorouders daar als eerst hun stempel hebben gedrukt op de generaties die komen gingen.
Ik realiseer me steeds vaker dat wij een generatie zijn die een denkwijze hebben die niet strookt met wat generaties lang is meegegeven. Onze ouders komen uit een tijd waarin je zelden vraagtekens zet bij wat je ouders je vragen of opdragen. Wij komen uit een tijd waarin vragen stellen en kritisch zijn juist wordt aangemoedigd. In Nederland wordt ons gestimuleerd een eigen mening te hebben, kritisch te zijn en ons uit te spreken als we het ergens niet mee eens zijn. In de Hindoestaanse cultuur wordt dit vaker niet dan wel op prijs gesteld. Zij spreken uit ervaring en wij kijken wat onderzoeken uitwijzen. We vertrouwen niet blind op wat iemand ons vertelt. We willen de bron weten, alle informatie tot onze beschikking hebben en deze afwegen om vervolgens een keus te maken waar wij volledig achter staan. Hier is al goed het verschil te zien in de individualistische samenleving en de collectivistische samenleving. We vinden het belangrijk om voor onszelf na te denken en geven dit niet op om de lieve vrede te bewaren. We hebben geleerd een eigen mening te vormen en deze te uiten. Wij hebben dat recht en maken er gebruik van.
Enfin, om weer terug te komen op mijn afstudeerstage in Londen; hoewel ik begreep dat mijn moeder er moeite mee had om mij naar Londen te zien gaan, vond ik het nodig om te gaan. Ik vond het een lastige keuze, omdat ik wist dat dit binnen de cultuur ongebruikelijk is en mijn moeder (ja, de vrouw wordt nog steeds gezien als de hoofdopvoeder) iets uit te leggen zou hebben aan de anderen in de familie, want je bent immers onderdeel van een grotere groep mensen. In de Hindoestaanse cultuur worden we niet enkel opgevoed door één paar ouders, maar ook door de familie. Die zeggenschap en betrokkenheid van iedereen maakt het moeilijk om barrières te doorbreken. Zelfs als wij de mindswitch hebben gemaakt, dan moeten onze ouders ook nog deze switch maken om de lagen erboven mee te kunnen krijgen. Hoewel we graag progressief wensen te zijn, telt de mening van de gemeenschap waar wij deel van uitmaken mee. Is het niet voor jou, dan is het voor je ouders, je grootouders of iemand anders die met jou of hen in contact staat. Mijn stage naar het buitenland was voor mijn moeder de eerste keer dat ik het huis uitging en in de Hindoestaanse cultuur is dat dus een behoorlijke stap. Een stap waar ik klaar voor was, maar zij niet. In het leven zullen er wel vaker momenten zijn wanneer wij er klaar voor zijn om stappen te nemen, maar de mensen in onze omgeving niet. Neem ze toch! Je krijg meer spijt van de dingen die je niet doet dan de dingen die je wel doet. Achteraf is mijn moeder trots en blij dat ik toch deze stap genomen heb. We begrijpen elkaar beter en zijn hechter dan ooit. De sleutel tot deze band is open communicatie en wederzijds begrip.
Ik las ooit iets dat me altijd is bijgebleven: “Toen wij klein waren hebben onze ouders de tijd genomen om ons te leren lopen, spreken, lezen etc. Onthoud dat dit veel geduld vergt. Wanneer zij ouder worden zullen zij onze hulp nodig hebben.” Neem de tijd om ze dingen uit te leggen en te begeleiden waar nodig. Terwijl zij ons proberen te begrijpen, is het belangrijk dat wij ook hen proberen te begrijpen. Er zit een reden achter de dingen die mensen doen zoals ze deze doen. Understand and be understood. Ik ben ervan overtuigd dat onze generatie een grote verandering in opvoeding teweeg zal brengen, maar onze ouders zijn ook onderdeel van die verandering. Wij proberen mensen met ons mee te laten bewegen die normen en waarden hebben die generaties lang zijn meegegeven. Verandering stuit vaker wél, dan niet op weerstand, maar stilstand is geen optie. Gun ze de tijd om het te laten bezinken, het te accepteren en neem ze mee in deze verandering. We blijven misschien een beetje een soort zwevende generatie. In zowel India, Nederland als Suriname zullen er mensen zijn die ons niet als volledige Indiase, Surinaamse of Nederlandse zien. It is what it is. Het doet geen afbreuk aan onze identiteit want we zijn wie we zijn omdat we dat willen zijn. Wij bepalen onze eigen definitie. Rijk aan identiteiten, is wat wij zijn.
Geschreven door Ashna Kanhai
#HÏVAN
Hivancommunity is een platform om de positie van Hindoestaanse vrouwen in Nederland en Suriname te versterken. De focus ligt met name op het helpen van vrouwen die zich bevinden in verstikkende situaties, o.a. veroorzaakt door conservatieve denkbeelden, naar een vrij en geëmancipeerd leven. >> Lees meer
HÏVAN 