“Wie heeft haar uit de keuken gelaten?” – “Moet ze niet in de keuken staan of iets gaan schoonmaken ofzo” – “Ga je met iets nuttigs bezighouden, zoals de afwas.”
Dit is een greep uit de reacties die ik zag staan onder het artikel over een gendervrij kaartspel dat onlangs is ontworpen. De andere reacties waren overigens ook niet bijster positief. Men vindt het aanpassen van zoiets simpels als een kaartspel blijkbaar overdreven en ziet het als voorbeeld van ‘doorgeslagen feminisme’. Waarom zo een ophef over het weghalen van de hiërarchische indeling met betrekking tot de koning en koningin oftewel heer en vrouw? Het is toch maar een kaartspel? Of realiseert men zich dat deze subtiele verandering een stap in de richting van gendergelijkheid is.
Deze verandering afdoen als iets onbenulligs, zie ik als bagatelliseren. Juist die weerstand wekt bij mij de indruk dat niet iedereen voorstander van gendergelijkheid is of beseft welke impact gender(on)gelijkheid kan hebben op de ontwikkeling van een meisje, vrouw, gezin, land en de wereld. De reacties die mij het meest verbazen en teleurstellen zijn die van de vrouwen. Je kunt dergelijke veranderingen en de vrijheid die je nu hebt (zeker als vrouw) beter op waarde schatten, vind ik, als je kennis hebt van de strikte rolverdeling die vroeger tussen mannen en vrouwen bestond, een rolverdeling die overigens nog sterk van invloed is op hoe onze samenleving is vormgegeven. Zowel vanuit de studie als uit nieuwsgierigheid ben ik me verder gaan verdiepen in de rolverdeling van mannen en vrouwen.
Alles wat wij vandaag de dag als vrouw kunnen, lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Onze samenleving is in een vroeg stadium vormgegeven vanuit het patriarchale gedachtegoed. Jij en ik vinden het de normaalste zaak van de wereld dat wij als vrouw (getrouwd of ongetrouwd) kunnen werken, naar de pinautomaat lopen en geld van onze rekening afhalen om deze te spenderen zoals wij dat willen. Dat was in het verleden wel even anders voor vrouwen. Een vrouw die in Nederland verandering in deze situatie heeft gebracht, is politica Corry Tendeloo. Vrouwen in dienst van de overheid werden de dag nadat zij trouwden ‘eervol’ ontslagen met als doel om zich te focussen op het stichten van een gezin. Met de Motie-Tendeloo heeft zij ervoor gezorgd dat het arbeidsverbod voor getrouwde ambtenaressen werd afgeschaft in 1955. Ook pleitte Corry Tendeloo voor afschaffing van de wet handelingsonbekwaamheid welke een vrouw onder het wettelijk gezag van haar echtgenoot plaatste; zij konden geen bankrekening openen, verzekering afsluiten of zelfstandig besluiten een arbeidscontract te tekenen. Het loon diende overigens bij de echtgenoot ingeleverd te worden. In juni 1956 is deze wet eindelijk afgeschaft. Toch heeft het even geduurd voor verandering merkbaar was. Ik begrijp dat verandering in de praktijk even op zich laat wachten en dat niet iedereen stond te springen. Als de vrouw ruimte wint aan autonomie, dan betekent het dat er tegelijkertijd een partij is die aan zeggenschap over de vrouw moet inleveren. Er zijn maar liefst drie feministische golven nodig geweest om de vrijheid te krijgen die wij nu hebben.
Met de komst van COVID-19 dreigen we terug te vallen in de traditionele rolverdeling; vrouwen zorgen voor de kinderen en het huishouden en mannen zijn de kostwinner van het gezin, terwijl ze beiden een carrière kunnen hebben. Waar komt deze verdeling vandaan? De social role theory stelt dat fysieke eigenschappen de causale factoren zijn bij de ontwikkeling van de huidige rolverdeling voor mannen en vrouwen (Eagly, 2000). Van vrouwen wordt verwacht dat zij behulpzaam, sympathiek en gevoelig zijn, ook wel communal eigenschappen genoemd. Tegenovergesteld hieraan zijn agentic eigenschappen, zoals assertiviteit, zelfverzekerd, competitief. Dit zijn eigenschappen toegekend aan mannen. Helaas worden stereotype kenmerken die bij de man horen, maatschappelijk hoger gewaardeerd dan de kenmerken die als vrouwelijk worden bestempeld, waardoor vrouwen het onderspit delven (Atria, 2019). Dit betekent niet dat mannen superieur zijn, maar dat we nog steeds leven met ideeën van een voornamelijk mannelijk gedomineerde samenleving. Mannen en vrouwen zijn dan niet hetzelfde, maar we kunnen wel degelijk gelijkwaardig zijn.
En toch is er anno 2021 nog steeds geen volwaardige gendergelijkheid bereikt. Niet iedereen voelt zich geroepen om een rol te spelen in de strijd voor gendergelijkheid. Anders waren drie feministische golven voldoende geweest en had de Verenigde Naties dit niet als doel hoeven stellen voor 2030. Er bestaat nog steeds een verschil in opvoeding tussen jongens en meisjes en tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt of het verdelen van huishoudelijke taken. Indien de cultuur waarbinnen iemand leeft conservatief is, zijn deze verschillen tussen man en vrouw nog groter, en worden vrouwen beperkt in hun sociale, emotionele, academische en professionele ontwikkeling. Vrouwen moeten dezelfde kansen krijgen als mannen en dat gaat simpelweg niet als vrouwen vanaf geboorte al bepaalde kansen worden ontnomen. Bewust en onbewust doen we allemaal aan genderstereotypering. Het wordt daarom tijd om ons hier bewust van te worden en hier actief verandering in te brengen door bijvoorbeeld de vrouwen in onze omgeving te stimuleren en te herinneren aan het feit dat ook zij het recht hebben hun purpose in life te vinden.
In het leven vervullen we meerdere rollen. Naast mijn rol als kleindochter, dochter, zus, tante, nicht etc. ben ik in de eerste plaats een vrouw. Een vrouw die andere vrouwen graag ziet shinen. De reden dat ik besloten heb om te schrijven voor Hivan Community, is dan ook omdat ik het belangrijk vind dat vrouwen werken aan hun persoonlijke ontwikkeling, voor zichzelf durven te kiezen en voor zichzelf opkomen, maar bovenal om het talent en de potentie die zij hebben volledig te benutten. Een ontwikkelde vrouw draagt bij aan de ontwikkeling van haar omgeving. Mijn oproep aan jou, intelligente, hardwerkende en talentvolle lezer: De wereld ligt aan je voeten. Het enige wat je hoeft te doen, is je dit realiseren. Doe mij en jezelf een plezier, investeer in je persoonlijke groei; schrijf 3 doelen of dromen op die jij als vrouw hebt (lees: niet als echtgenote, moeder, schoondochter, kleindochter, dochter of zus etc.) en werk eraan om ze dit jaar te realiseren. Laat het iets zijn dat je doet voor jezelf! Ik sluit graag af met deze prachtige quote van Maya Angelou: “Every time a woman stands up for herself, without knowing it, possibly without claiming it, she stands up for all women.”
Geschreven door Ashna Kanhai
#HÏVAN
Hivancommunity is een platform om de positie van Hindoestaanse vrouwen in Nederland en Suriname te versterken. De focus ligt met name op het helpen van vrouwen die zich bevinden in verstikkende situaties, o.a. veroorzaakt door conservatieve denkbeelden, naar een vrij en geëmancipeerd leven. >> Lees meer
HÏVAN 