Disclaimer: dit verhaal kan schokkende content bevatten.
Kun je jezelf voorstellen?
Ik ben Anysha Bharos, 28 jaar. Geboren in Paramaribo, Suriname en momenteel woon ik in Rotterdam. Ik houd mij graag bezig met de activistische wereld, vooral sinds ik meer kennis heb van mezelf en mijn queer zijn. Op dit moment ben ik aan het rusten, na wat harde ervaringen tijdens demonstraties en het werkveld. Ik ben mijzelf ervan bewust dat ik niet door kan gaan met nog bloedende wonden. ´Financieel succesvol´ zijn en ´productief zijn´, zijn niet de thema’s waar ik voor leef. Hierdoor heb ik soms het gevoel dat de samenleving niet is gemaakt voor mensen zoals ik. Ik weet niet zo goed waar ik thuis hoor.
Ik heb nu geen baan maar heb gewerkt als peercoach en sociale dienstverlener. Ik ben gediagnosticeerd met veel labels waaronder een chronische depressie, gegeneraliseerde angststoornis en PTSS. Ik heb er meer maar ik ga jullie er niet mee vermoeien. Als je meer dan vijf labels hebt, word je door de GGZ gezien als iemand die ze niet kunnen helpen. Je wordt weggezet als te moeilijk en aan je lot overgelaten, zo voel ik mij in ieder geval, zeker als queer persoon van kleur’. Ik ga nog voor één diagnose en dan kan ik goed met mijn lijstje aan de slag. Meer dan mezelf heb ik helaas niet. Ik wil graag studeren maar na vijf keer proberen heb ik de moed een beetje verloren. Ik blijf doorgaan, want stoppen is geen optie. So basicly i’m surviving in mijn dagelijkse leven. Daarnaast houd ik van zoveel mogelijk genieten van het leven, want het enige dat zeker is, is dat we leven.
Kun je iets vertellen over je familie?
Ik ben als enig kind opgegroeid. Mijn ouders zijn er nog, maar zijn wel gescheiden. Ik heb twee halfbroers en een halfzus van mijn vaderskant. Vanwege verscheidene redenen beschouwd mijn vaders familie mij niet als onderdeel van de familie. Dit komt, denk ik, doordat mijn moeder moslim is; op jonge leeftijd een relatie kreeg met mijn vader; op jonge leeftijd moeder werd en waarschijnlijk ook omdat ik queer ben. Ik heb geen contact meer met mijn vader en contact met de rest van de familie was er niet echt. Het voelt niet meer als familie voor me. Ik heb het geprobeerd, maar het moet van beide kanten komen. Wat mij duidelijk is geworden is dat bloedverwanten niet per se onvoorwaardelijk van je houden, zelfs je ouders niet (ook al zeggen ze dit wel). Ik heb ook geen contact met mijn moeder en daarmee viel de rest van de familie ook een beetje weg omdat ik niet weet hoe ik mij dien te gedragen in hun aanwezigheid. Ik voel me een vreemd eendje.
Ik ben bezig opnieuw een familie te creëren die mijn normen en waarden delen. Dit is best moeilijk maar ik denk niet dat het onmogelijk is. Ik heb al een aantal mensen verzameld die mij ook zien als familie en dat is genoeg voor me om te overleven.
Kun je meer vertellen over je opvoeding?
Tot mijn zevende ben ik opgegroeid in Suriname. Tussendoor zijn we vaak verhuisd omdat mijn vader niet kan settelen op één plek. Dat heb ik zelf nooit echt begrepen en het vragen aan mijn vader was geen optie want hij vindt het waarschijnlijk niet de moeite waard en wilt gewoon doen waar hij zelf zin in heeft, denk ik. Ik ben opgegroeid met het Hindoeïsme en de Islam en heb van beide religies mooie dingen geleerd. Ik vind zelf dat ik een leuke mix ben geworden van al die rituelen en dingetjes die we doen. Ik ben zelf spiritueel ingesteld en bind me (nog) niet aan religie omdat ik ook de mindere kanten zie en mij vaak ook in mijn identiteit gepasseerd voel door beide culturen. Mijn ouders hebben elkaar geaccepteerd in religieuze verschillen en hebben mij de ruimte gegeven om mijn eigen spirituele pad te volgen.
Mijn ouders waren geen betrokken ouders maar wel erg beschermend. Ze hadden last van ‘wat zullen mensen zeggen’ (manai ka boli syndroom). Ik mocht geen tot weinig vrienden hebben. Ik heb op de basisschool één vriendin overgehouden en dat is mijn beste vriendin Betty. Ik heb mijn leven aan haar te danken en ik kan met zekerheid zeggen dat wij als vriendinnen oud zullen worden, puur omdat we hebben geleerd dat we samen kunnen groeien. School was altijd heel belangrijk en ik kreeg ook pakslaag als ik met onvoldoendes thuis kwam. Er was een moment waarin het van goede cijfers omsloeg naar: ‘je mag niet met jongens praten’. Als ik gezien werd door mijn vader pratend met een klasgenoot werd ik ook geslagen.
Mijn slechte cijfers veranderden niet, ondanks dat ik bijles en huiswerkbegeleiding kreeg. De hulp was niet voldoende want ik moest nog steeds omgaan met de traumatische dingen die ik thuis meemaakte. Ik heb nu geen contact met mijn beide ouders omdat het gesprek over verantwoording ver te zoeken is en mijn ouders vast zitten in: ‘We hebben alles voor je gedaan en je bent ondankbaar.’ Dit werd versterkt nadat ik uit de kast werd gezet door mijn broers. Sindsdien voelde het alsof mijn ouders zich compleet schaamden voor mij en mij eigenlijk niet meer wilden als kind. Mijn vader probeerde me te overtuigen om met een jongen te trouwen. Toen dat niet lukte gaf hij op en rende hij weg zoals hij dat wel vaker deed als hij ergens niet uit kwam.
Mijn moeder wilde nog grager een tweede kind, want ze wist niet wat ze met mij moest. Ik ben opgevoed met veel geweld thuis, fysiek en mentaal. Ik werd vaak thuis gehouden want ze schaamden zich voor hun eigen problemen, Mijn vader mishandelde mijn moeder wekelijks en als hij dat niet deed vluchtte hij naar Suriname of Nederland. Ik ben voor mijn 20e wel 15 keer verhuisd, onder andere een paar keer terug naar Suriname. Mijn moeder werd in de steek gelaten en soms als oud vuil in een hoek getrapt. De sfeer thuis was nooit veilig, zeker niet als mijn vader er was.
Hoe was je als kind?
Ik was een erg solitair kind. Ik probeerde wel vrienden te maken maar werd vaak gepest omdat ik ‘anders’ was. Ik was ook altijd het nieuwe meisje in de klas vanwege de vele verhuizingen. Na de reis naar Nederland op jonge leeftijd, woonden we bij mijn oom en tante thuis. Ook dit was niet veiliger voor me want daar was ook sprake van geweld en ben ik blootgesteld aan een ander gevaar: seksueel geweld. We hadden geen vaste woonplaats en ik ben in die periode veel verhuisd. Daardoor werd ik stiller. Alles was anders en ik moest flexibiliteit tonen. Mijn ouders stonden niet stil bij de gebeurtenissen, omdat ik stil was. Als ik terugdenk heeft het me gebroken. De focus op school werd minder. Ik denk dat veel kinderen die toen ook zijn meegenomen van Suriname naar Nederland hier doorheen gaan. De gevaren binnen delen van de Hindoestaanse gemeenschap zoals incest, fysieke en mentale mishandelingen zijn erg aanwezig en vinden doorgang omdat niemand in die periodes de tijd heeft om op te letten. Alle situaties die onstabiliteit creëren in een gezin zorgen voor gevaar voor je kind. Ik heb geleerd dat je als ouder/volwassene een kind moet beschermen voor de gevaren die je zelf niet ziet aankomen, ook de gevaren die in jezelf schuilen. Bewustwording is daar een grote stap in, blijven leren en niet bang zijn om fouten te maken en als je je fouten inziet… praat erover. Het ontkennen en verbergen ervan helpt niemand, zeker jezelf niet.
Welke drie levenservaringen waren bepalend voor jou als persoon? En waarom?
De dood van mijn Nani. Ik was zeven jaar toen ze overleed en ik voel het nog steeds. Vooral omdat zij voor mij de enige was die mij actief probeerde te beschermen tegen de negatieve dingen in mijn gezin. Na haar dood heb ik altijd een leegte gevoeld en dat gevoel gaat niet weg. Ze was altijd trots op me, luisterde en speelde graag met me. Dat zal ik nooit meer vergeten, haar liefde. Zij gaf mij het gevoel dat mijn bestaan het waard is en dat zal altijd onderdeel van mij blijven.
Mijn coming out bij mijn broer op mijn 16e heeft mijn kijk op de wereld veranderd. Mijn eigen bewustzijn over mijn seksuele identiteit kwam vanuit een goede vriend van mij. Hij was de eerste openly gay Hindostaan die ik had ontmoet. Door hem en mijn vrienden heb ik de moed gehad om uit de kast te komen als biseksueel (ik identificeer mij nu als Panseksueel/panromantisch) bij mijn vriendengroep op de middelbare school. Omdat de reacties op school zo positief waren kreeg ik de moed om het een keer aan mijn half broer te vertellen. Met een roze bril op leek het alsof dit een goed idee was. Ik voelde wel een soort afstand dat groter werd maar ik besefte me niet wat er gebeurde. Mijn half broer vond dit blijkbaar groot nieuws, nam daarna afstand van mij en heeft dit aan onze oudste broer verteld. De oudste broer heeft me toen gepusht om uit de kast te komen bij mijn vader. Hij maakte een afspraak om 18:00 uur op het kantoor van mijn vader en ik moest het vertellen. Waarom? Geen idee. Ik was in shock. Daar zat ik dan zonder backbone en in complete paniek want ik wist niet wat de consequenties zouden zijn en of ik wel klaar was om het hierover te hebben met mijn ouders. Om het erger te maken moest ik het telefonisch vertellen aan mijn moeder, omdat mijn oudste broer dat het beste vond terwijl mijn vader zat te huilen. Mijn moeder legde schreeuwend de telefoon neer en heeft me drie weken genegeerd. Ondanks mijn uitleg dat ik nog steeds dezelfde persoon was zag ik dat ze anders naar mij keken. Alles veranderde en ik ben uit angst terug de kast in gegaan en heb me op een ongezonde manier gestort op jongens, want dat leek mijn enige optie. Ik weet niet wat ik hiermee wilde bereiken, want het is mij niet gelukt. Ik werd uiteindelijk verliefd op een vrouw. Daarna begon het gevecht weer.
De laatste levensgebeurtenis vind ik moeilijk om te beschrijven, want ik zit er nog middenin. Het gaat over mijn scheiding. Na acht jaar, met bijkomende strijd en drama, hebben we besloten om een punt te zetten achter de relatie. Ik heb mijn ziel gegeven aan deze relatie en het beëindigen hiervan was een van de moeilijkste dingen die ik ooit heb moeten doen. Ik heb hier wel veel van geleerd. Een relatie draait om het balanceren van wat er van binnen gebeurd en wat er van buiten gebeurd. Wat er buiten je relatie gebeurt heeft effect op beide personen maar wat er van binnen gebeurd heeft ook een effect op wat er in je relatie gebeurd. Alleen communicatie is niet genoeg. Je moet elkaar écht begrijpen en vrij laten. Je moet elkaars identiteit en groei stimuleren en je eigen ideeën en idealen onder een vergrootglas leggen. We hebben nu een sterke band en ze zal altijd een onderdeel van mijn leven zijn, maar als volwassenen beseffen wij dat wij geen goede match zijn. En dat is oké.
LGBTQ
Hoe oud was je toen je twijfelde over je seksuele geaardheid?
Ik twijfelde bij mezelf rond mijn 12e even, maar wist niet wat het allemaal betekende. Ik dacht dat ik meisjes gewoon heel lief vond, haha. Ik ben er inmiddels achter dat ik iedereen wel heel aardig kan vinden en als ik een connectie met je heb wil ik dat graag uitzoeken. Ik haal kracht uit relaties die ik heb met mensen. Door mensen te kennen, hun verhaal te kennen en te horen wat zij uit het leven halen, motiveer ik mezelf om door te blijven zetten en als ik iets terug kan doen, doe ik dat ook graag.
Ik identificeer me overigens als genderfluïde maar ik word vaak gezien als vrouw. Maar dat ben ik dus niet. Ik ben non binair. Ik pas me niet graag aan op de genderrollen die er bestaan en stap graag uit die normen. Mijn voornaamwoorden zijn dan ook hen/hun, zij/haar en hij/hem mag maar dat is nog nooit echt voor me gebruikt. Ik zit nog in mijn process over mijn eigen identiteit en het kan allemaal nog veranderen maar ik probeer geduldig te zijn met mezelf. Niemand rent achter me aan en ik heb de tijd en ruimte om dat op mijn eigen tempo en manier uit te zoeken.
Welke plek hebben mensen van de LGBTQ gemeenschap in de Hindoestaanse gemeenschap, volgens jou?
Geen. Ik heb nu wel een aantal van de queer Hindoestaanse mensen ontmoet maar ik heb niemand ontmoet die zich veilig en thuis voelt in de Hindoestaanse gemeenschap. Wat ik raar vind want onze cultuur is van oudsher erg open en we werden geaccepteerd en zelfs geëerd.
Denk je dat dit onderwerp als een taboe wordt gezien binnen delen van de Hindoestaanse gemeenschap?
Ja. Er zijn nog veel mensen, inclusief mijn familie, die denken dat we ziek zijn. Ik zie wel dat er meer over het onderwerp gesproken wordt. Dit is een goed teken. Ik weet dat het zal verbeteren met de komende generaties, maar er is nog veel werk aan de winkel. Onderschat het niet, daar kwam ik zelf op harde manieren achter.
Welke reacties krijg je vooral van mensen als het gaat om je seksuele geaardheid/relatie met een vrouw?
Toen ik nog met mijn ex vrouw was, werden we gezien als ‘the powerkoppel’. Een aantal mensen in de gemeenschap en andere Hindostaanse queers zagen ons bijna als een droom die uitkwam. Ik voel me soms bijna schuldig dat het niet is gelopen zoals velen voor ons, maar ook voor henzelf, hadden gehoopt. Na dit huwelijk hebben we teleurstellende reacties gekregen. Mensen projecteren zich veel op mensen die zich laten zien en daar zijn we ons nu ook een stuk bewuster van geworden. We waren graag zichtbaar omdat we als kind geen mensen zagen zoals wij en daar wilden we wat aan doen.
Het enige wat ik kan zeggen is dat je kan vechten voor je eigen dromen en je eigen keuzes. Het is het zeker waard. Jij bent het waard en voor jou zijn er velen geweest wiens verhalen niet zijn geschreven of uitgesproken, maar ze waren er wel. Je hebt recht op de vrijheid om jezelf te zijn, maakt niet uit wie je van gedachte probeert te veranderen. Jij hebt recht van bestaan en ik support iedereen (BIPOC (staat voor Black.Indigenous and other People of color) Queers to the front tho) daar1000% in. Daar probeer ik in ieder geval naar te leven.
Geluk
Wat betekent geluk voor jou?
Geluk is voor mij wanneer je je tevreden en vrij voelt in je eigen lichaam, geest en omgeving. Als je rijk bent in liefde voor jezelf, maar ook voor anderen en dat anderen onvoorwaardelijk kunnen zeggen dat ze van je houden. Dan kan je de wereld aan.
Dit antwoord heb ik gevonden in de islam EN het hindoeïsme, wat me intens hoopvol maakt als dit het streven is voor iedereen. We komen er wel als we dichtbij onszelf blijven. Wie weet op welke andere plekken ik geluk in welke vorm dan ook zal vinden. Ik ben nieuwsgierig. Deze definitie van geluk verandert voor mij wel eens maar voor nu is dit het.
Ben jij gelukkig?
Nee, ik heb te maken gehad met veel seksueel, fysiek en mentaal geweld. Voornamelijk vanwege deze redenen lukt het mij niet om rust te vinden. Ik doe mijn best, maar ik ben heel suïcidaal en vecht bijna elke dag om in leven te blijven. Ik moet mezelf elke dag opnieuw overtuigen dat ik het waard ben om te blijven leven. Zeker omdat ik geen steun kreeg van mijn bloedverwanten. Maar het lukt tot zo ver met hulp! Ik denk dat ik daar best trots op mag zijn.
Hindoestaanse gemeenschap
Hoe zou je de Hindoestaanse cultuur omschrijven?
Een beetje zoals Anil Ramdas zei: ”Een volk zonder helden, zonder mythen en zonder noemenswaardige pech”. Wat een goed voorbeeld is van hoe erg wij als volk lijden aan een minderwaardigheidscomplex. We hebben wel helden en mythes waar we trots op kunnen zijn. We kiezen ervoor om onszelf niet te vieren en we gaan aan onszelf voorbij. De enige manier om dit te herstellen is, denk ik, om te helen en te kijken naar onszelf. Wie zijn wij? Waar komen we vandaan? En wat kunnen we zelf doen om onszelf en elkaar te helpen?
Welke drie taboes binnen delen van de Hindoestaanse gemeenschap kunnen belemmerend zijn voor vrouwen?
De ongelijke gender rolverdeling zoals: de vrouw die verantwoordelijk is voor het hele huis in de grootste zin, zoals het schoonmaken, koken, zorgen voor de kinderen en zorgen dat zij op alle situaties is voorbereid. Als een vrouw ook maar iets anders is dan de standaard perfect bahu zoals je ziet op Zee TV wordt ze al bestempeld als defect.
Als tweede wil ik het gemaakte onderscheid tussen hindoes en moslims aankaarten. Ik spreek vanuit eigen ervaring. Het is voor de oudere generaties moeilijk te bevatten dat we elkaar kunnen liefhebben en dat we een gezamenlijke geschiedenis hebben, terwijl we allemaal Hindostanen zijn. Ik maak me een beetje zorgen over de subtiele effecten die deze denkwijze zal hebben naar de volgende generatie.
Als derde taboe wil ik ook de stilte en ‘manai ka boli’ syndroom benoemen. Met name de mentale gesteldheid van vrouwen/queer people wordt hierbij compleet genegeerd. We worden, door elkaar en ook van buitenaf, van alles genoemd. Denk hierbij ook aan racistische uitspraken. Maar eigenlijk zijn velen van ons aan het overleven, omdat we bijvoorbeeld sinds ons 13e te maken hebben gehad met seksueel geweld of andere schokkende gebeurtenissen. Ik neem mijn moeder als voorbeeld: de mentale gesteldheid is niet belangrijk zolang al je basisbehoeften zijn vervuld. Dat je depressief bent en niet meer kan opstaan en douchen is een bijzaak. Kampen met pijnen van het verleden is een grote generationele verantwoordelijkheid en we dragen het allemaal in verschillende vormen. Just saying…
Als je googled op “Hindoestaanse Vrouwen” kom je behalve positieve termen zoals ‘succesvol’ of ‘modelburger’ ook termen tegen als: verstikkende omgeving, eenzaam, depressie etc. Hoe kunnen wij dit verbeteren?
Praten met elkaar, ondersteuning bieden en luisteren lijkt me een goede start. Ik heb al wat groepen zien ontstaan maar hoe meer hoe beter. Er zijn niet zoveel Hindostaanse mensen die zich inzetten voor Hindostanen. Die constante strijd die velen hebben en het idee dat hun probleem niet jouw probleem is, is een illusie en als mensen zich daar bewust van zouden kunnen worden zou dat helpen.
#HÏVAN
Hivancommunity is een platform om de positie van Hindoestaanse vrouwen in Nederland en Suriname te versterken. De focus ligt met name op het ondersteunen van vrouwen die zich bevinden in verstikkende situaties, o.a. veroorzaakt door conservatieve denkbeelden in hun omgeving, bij hun weg naar een vrij en geëmancipeerd leven. Meisjes en vrouwen dienen niet klein gehouden te worden om een gemeenschap of cultuur te dienen. Hier zetten wij ons als netwerk voor in. >> Lees meer
HÏVAN 